yeni bir yıl gelir mi

.neverland. by ~Kitsume-chan on deviantART 

Şimdi isterdim ki şöyle oturup size mutlu mu mutlu, umutlu mu umutlu bir yeni yıl yazısı yazayım, neler bekliyorum ooo, süper de olacak hobaa diye gülücükler saçayım. Ama olmaz, olamaz, öyle olsa "bu" benim hayatım olamaz.

2011 çok pis geçti geçti benim için. Eğer söylenmesi gereken ilk şey buysa, onu diyeyim de hemen. 2011'e girerken durumum şuydu : 5 yılda ıkına ıkına bitirdiğim üniversitenin üstüne okuyayım diye girdiğim ikinci üniversitenin final zamanıydı ve ne sınavı yaa bu yaşta, bıraksam mı ne yapsam diye düşünüyordum. Bir yandan da diğer bir bölümde yüksek lisansa başvursam mı diye tarih gözlüyordum. Babamın habire "bir işe girsen de artık terennümlerinden nasıl kaçarım"ın peşindeydim. Cebimde peş kuruşum yoktu, kafam hayallerle doluydu ve mutsuz, kararsızdım.
2012'ye girerkense yüksek lisans kafama etmiş haldeyim, nefret etmenin solda sıfır kalacağı şeyler hissettiğim bir işte çalışıyorum ve yine mutsuzum, umutsuzum, çaresizim, kararsızım. Tek fark şu an banka hesabımda bir miktar lira duruyor - ve her gün gıdım gıdım azalıyor - olması ile çekmecemin üzerinde duran gıcır gıcır Johnny gözlüğüm.
O yüzden bu sefer hazırlıklıydım, hiç öyle süper dileklerle, acayip beklentilerle, nefesimi tutarak falan girmedim yeni yıla. Saat 12 oldu, insanlardan bir telaş bir heyecan fışkırdı, ben "iyi" dedim. Çünkü başıma gelecekleri biliyorum.Daha yeni yıla gireli bir gün olmamışken her bir şey tepetaklak oldu. Bari şu okul işi olsa da şu lanet işyerinden kaçsam hesaplarına bel bağlamışken, egoist-aklı gelişmemiş-insanlıktan nasibini almamış hoca olacak bazılarının salak saçma şeyler söylediğini öğrendim. Bu kafa bulandırıcı haberin üstüne önümde yetiştiremediğim tonlarca ödevle gözüm hepten döndü. Bir anda hayatımın o kısmından nefret etmeye başladım. İşyerinde deseniz, tüm gün ne yapayım ne yapayım diye döndüm durdum. Ama kimse bir iş vermedi. Haa şimdi diyeceksiniz ki daha ne istiyorsun. Hem bir iş yapmıyor hem de para alıyorsun durumu gibi görünüyor değil mi? Hayır, değil işte öyle. İş yapmıyorum ama yapıyor gibi görünmem gerekiyor. Ki bu en zoru ve yorucu olanı. Tüm gün tek kelimesini anlamadığım ve dahası zerre kadar ilgilenmediğim bir konuda okuyup duruyorum. Bilgisayarda ne istediğim şeyleri açabiliyorum ne de okuyabiliyorum. Evde bir ton ödevim dururken ben orda 8 saat boyunca gözlerimi yoruyorum. Dahası günün sonunda dönüp soruyorlar ne yaptın diye. Nasıl ne yaptım? Ne yapabilirim ki? Ne yapmış olabilirim?
Üstüne ne hissetmem gerektiğini bilmediğim bir hastalık - yaşlılık durumu var. Üzülmeli miyim? Düşünmeli miyim? Bana bir yararı olmamış, beni gerektiği kadar önemsememiş bir insan sırf hasta, yaşlı ve ölüyor diye düşünülmeyi hak ediyor mudur? Hayır kendimi bıraksam, üzülürüm, ağlarım belki. Ama bu daha kötü değil mi?
Zaten 2012'nin ilk gününde de ağlamaktan şişmiş gözler ve dudaklara sahiptim. Hiçbir şey değişmedi benim için yani. Zaman, mekan fark etmiyor. Mahvolmuş geleceğime, bir yere varmayacak hayatıma, hiçbiri gerçekleşmemiş hayallerime ağlıyorum da ağlıyorum. Ben oturup, foşur foşur ağlıyorum. Annem de karşımda oturmuş "bak bunlar hep burçlardan. dinledim ben. bu ara böyle çelişkiler içinde olacakmışsın hep. ondan. ama geçecekmiş. aydınlığa çıkacakmışsın. herşey düzelecekmiş. vallahi ben inanmazdım bu burçlara yıldızlara ama artık inanıyorum senin yüzünden, aynen dedikleri gibi oluyorsun." diye konuşuyor.
Hı ne diyecektim? Yeni yıl yazısı. Evet benim şimdi oturup size böyle güzel güzel şeyler anlatmam, iyi dileklere boğmam gerek sizi değil mi? Ne bileyim, belki bir gün onu da yaparım. "Aman yarabbi bugün inanılmaz güzel şeyler oldu" diye bir heyecanla yazarım mesela. "Mutluluktan ölecek gibiyim, inanamıyorum." gibi şeyler söylerim. Ne bileyim, belki bir gün hakikaten yeni bir yıl gelir. Hep birlikte gireriz.

Dan Brown'dan "Kayıp Sembol"

Dan Brown nerden çıktı, nasıl çıktı bilmiyorum ama ne yaptıysa ya da bu yaptığı neyse, Bruckheimer'ın gişe canavarları yaratmasıyla aynı başarıda bir şey olduğu ortada. Ve sanırım tam da bu yüzden yerden yere vuruldu, eleştirildi, sevilmedi, basit bulundu, ucuz numaralar yaptığı söylendi.

Adamın derdi hiçbir zaman edebiyat yapmak gibi görünmemişti zaten. Da Vinci Şifresi'ne kadar yazdıklarının tutmamasından da anlaşılabileceği gibi hep aynı şekilde yazdı, basit, olay odaklı, derinliksiz karakterlerin oradan oraya koşturduğu, tam da ortasından popüler komplo teorileri.

İşin kötü yanı ben bir de inanıyorum okurken buna. Kaptırıyorum böyle, ne yazıyorsa. Tıpkı Dune okurken insanların yüz hatlarını incelemeye çabalamak ve eğer yeterince süre nefes almadan durabilirsem tüm kaslarıma hakim olabileceğimi düşünmek gibi, Dan Brown'ın yazdıklarını okurken de kafamda dedikleri canlanıyor. Robert Langdon'la birlikte o özel jetten bu müzeye, o ajandan bu müride koşturup duruyorum. Açıp netten şehir planlarına bakıyorum gözlerimi kırpmadan, sanki benden sakladıkları bir şeyleri görebilecekmişim gibi.

Ama işte tam da bu değil mi amaç? Günün tüm yorgunluğunu, hayatın tüm anlamsızlığını alıp götürüvermesi değil mi? Okurken kitabın içinde yaşamaya başlıyor olmamız. Düşünmeye gerek kalmadan, yorulmadan önümüzde açılan o heyecanlı, özel dünyayı yaşayabiliyor olmamız. Bir de özellikle seçtiği konular en sevdiğim dünyaların kapısını aralıyor bana mesela. Tarih, dinler tarihi, mitoloji ve antik gizemleri günümüz bilimleriyle harmanlayıp, en göz önündeki konulara bulaştırıp, tam ortasına da bir simgebilim profesörünü koyuyor. Daha ne yapsın? Tamam, biliyoruz kurgu murgu uğraşmıyor, bodoslama "ahanda gizem dedikleri bu, ben de çözdüm, hem de pek süper teknolojiler kullandım, hem zeki hem yakışıklıyım" olayına giriyor ama olsun.

Bu "Kayıp Sembol"de de bizim Harvardlı, fit profesörümüz Robert Langdon abisi bildiği Peter Solomon adlı pek zengin-mason-gizemli insan modundaki şahsiyetin ricası üzerine apar topar Washington'a bir konuşma yapmak üzere gidiyor. Olay hakkında - spoiler hatrına- ancak bunu söyleyebilirim. Langdon bu sefer Avrupa'nınkilere değil de ABD'nin köklerine, gizemlerine, komplo teorilerine bulaşıyor.

Brown aynı şeyi önceki kitaplarında da yapmıştı ama burada işi iyice abartıyor, tüm dinler ve hatta masonluk gibi oluşumlar hakkında acayip kalınlıkta bir pembe gözlük geçiriyor gözüne. Herşeye öyle bir açıda yaklaşıp, "en büyük mutluluk nefes alabilmek azizim" halinde bitiriyor. Haa bununla ilgili benim bir problemim yok, dedim zaten okurken inanıyorum bir hafif çakırkeyif oluyorum, bu da bana yetiyor.

Ben öncesinde, Dan Brown'ın yeni bir kitap yazacağı haberi çıktığında gazetenin verdiği bir kitabı okumuştum zamanında. Greg Taylor diye birinin yazdığı "altın yumurtlayan tavuğun yumurtasına vitamin olacak yemi atan elden beslenelim" kitabı "Dan Brown : Süleyman'ın Anahtarı ve Şifreleri". 159 sayfalık bu kitap fikri incelemesinde Brown'ın yazacağı kitapta ne anlatılıyorsa her bir köşe taşı incelenip, tartışılıyor. Yani başından bir fikrim vardı az buçuk. Ama bu gene de kitap içinde ikide bir salak saçma bir şekilde geçen Kartal Soğanlık Cezaevi ifadesini her görüşümde "höh" olmama ya da kitabın web sitesindeki sembol bulmaca oyunuyla saatlerce uğraşmama engel olmadı. Oyun demişken, merak eden olursa kendisi şurda ve pek güzel bir çözümü de burda.

Kitaptan ilginç satırlarla bitirirken, okuyabilirsiniz diyeyim. Bence gayet eğlenceli. Kafa dağıtıcı ve içimizdeki Sherlock'a, Pairot'a, Sydney Fox'a, Indiana Jones'a hediye.

Langdon başrahibin haklı olduğunu biliyordu. Ünlü Hermetik özdeyiş şunu söylüyordu : Sizler Tanrı olduğunuzu bilmez misiniz? Bu ifade Antik Gizemlerin temel direklerinden biriydi. Yukarıdaki aşağıdakine, aşağıdaki yukarıdakine benzer...İnsan Tanrı'nın suretinden yaratılmıştır...Tanrılaşma. İnsanın ilahi olduğu - gizli potansiyeli - mesajı sayısız inancın eski metinlerinde tekrar edilirdi. Kitabı Mukaddes bile Zebur 86:2'de sizler ilahsınız, diyordu.
(...)
Yaşlı adam, "Profesör," dedi.(...)Yanlış hatırlamıyorsam, tarihteki büyük dehalardan biri : 'Bize akıl ermez gelen, gerçekte var. Doğanın sırlarının ardında, anlaşılmaz, soyut ve açıklanamaz bir şey duruyor. Anlayabileceğimiz herşeyin ötesindeki bu güce hürmet etmek benim dinimdir,' demişti."
Langdon, "Bunu kim söylemiş?" diye sordu. "Gandhi mi?"
Katherine, "Hayır" dedi. "Albert Einstein." (s.327)

Peter merdivenlerden inmeye devam etti. "Robert, eskiler öğretilerinin nasıl çarpıtıldığını...dinin cennete bilet kesen bir gişe haline geldiğini...askerlerin, Tanrı'nın kendi davalarını desteklediğine inanarak savaşa koştuklarını görselerdi dehşete düşerlerdi, bunu ikimiz de biliyoruz. Kelimeyi kaybettik ama gerçek anlamı hala erişebileceğimiz bir yerde, gözlerimizin önünde. Günümüze kadar gelen tüm metinlerde, İncil'den Bhagavad Gita'ya ve Kuran'a kadar her yerde yazıyor. Tüm bu metinlere farmosonluğun sunakları üzerinde yer ayrılmıştır, çünkü masonlar kelimenin unutulmaya yüz tuttuğunu bilirler...ama bu metinlerin her biri, kendi diliyle, aynı mesajı sessizce fısıldamaktadır." Peter'ın sesi duygu yüklüydü. "Sizler tanrı olduğunuzu bilmez misiniz?" (s.509) 

"Shall we call this a lesson learned?"

Şimdi ben arada böyle rüya görüyorum ya, bir de anlatıyorum hani saçmalıklarına müteakip. Daha önce bahsetmiştim o yüzden hatırlarsanız, böyle düzenli aralıklarla Tom'u görürüm diye. Tom dediğim de bir nevi kod ad, demiştim hani. Kendisi kanlı, canlı bir insan.
Haftasonu gene çıktı karşıma. Rüyada. Uzunca bir masada yemek yenecekti böyle bir Son Akşam Yemeği havasında. Böyle bildiğiniz loş bir ortam. Sanki kafe değil de yerin dibi. Girdim içeri, böyle gördüklerimle sırasıyla merhabalaşıp, öpüşüp sarılırken sıra bizim Tom'a geldi. Gelmiş yani, farkında değildim onun orada olduğunun. Uzun zamandır görmüyordum rüyamda. İşin tuhaf yanı rüyada olduğumu da hep biliyor olmam bir yandan. Bu yüzden de düşünüyordum o sırada, alla alla bunun ne işi var burada diye. Sonra bir süre yemek falan yedik işte, muhabbet falan. Birşeyler oldu tabi ama hatırlayamıyorum tam. Tek net hatırladığım şey habire niye bu burada ya, gene gördüm nerden çıktı bu gene diye düşünüyor olmamdı. Sonra tuvalete gitmek için kalktım yerimden, bu sefer yine bir süredir görmediğim (gerçek hayatta da görmediğim) bir arkadaşımla gittik tuvalete (evet efendim kızlar tuvalete hep birlikte giderler, öyle manasız-içgüdüsel bir kuraldır bu). Tuvaletin de tavşan deliği gibi bir küçük bir girişi vardı ana girişinin yanında. Böyle duvarda, su borularının yanından ilerleyince bulunabilen. Evet bir miktar da "Chamber of Secrets" teması taşımıyor değildi. Nerden gireceğimi ne yöne gideceğimi şaşırdım durdum. Bir süre tuvalette oyalandık böyle sanki bir olayı çözmeye çalışıyor gibi. Artık tuvalette ne olayı varsa.
İşin bana tuhaf gelen yanı - ki bu adıma kadar tuhaf değildi yani - bu genellikle Tom'u gördüğüm rüyalardan sonra baya bir sarsılmış uyanırım. Böyle içimde tarif edemediğim şeyler olur. Kendime kızarım, bir yandan çok mutlu olmuşumdur, bir yandan niye gördüm gene, düşünüyor muyum gene diye dövünürüm. "Düm" . Dövünürdüm yani. Bu sefer sadece uyandım ve bıkkındım. Peh dedim. Amaan dedim. Tamam gene bir miktar, belli bir miktar mutluluk verdi içime, vermedi değil. Ama eskisi gibi değildi. O hayatımı, aklımı başımı alt üst ettiği zamanlardaki gibi değildi. İnsan herşeyin üstesinden gelebiliyormuş yani. Bunu gayet somut bir şekilde yaşamış oldum. Bazı insanlar ömür boyunca sizinle olabilecek olabilir. Olacaklardır da, siz isteseniz de istemeseniz de. İçinizde bir yerde, başka hiç bir şeyin etkileyemeyeceği bir yerde durmaya, yumuşak noktanız olmaya devam edecekler. Önemli olan onları ordan çıkarmaya uğraşmamanız gerektiği. Çıkarmaya çabalamayın, çıkmıyorlar çünkü. Çıkmaları da gerekmiyor sizin hayatınıza devam edebilmeniz için. Sadece bunu kabullenmeniz gerekiyor. Hep orda, sizinle olacaklarını kabullenmeniz. Bunu anladığınızda, onlarla - içinizdekilerle -  yaşamayı öğrendiğinizde herşey halloluyor. Tamam yine acıtıyor arada, hafifçe sersemletiyor da. Ama çarpmıyor, vurmuyor, yere çalmıyor. Sadece odasını değiştirmiş oluyorsunuz kabullenince. Aa Tom, sen oraya mı geçtin, iyi iyi, rahatsındır inşallah, ben de rahatım böyle. Diyorsunuz.
Neyse, onu demek istedim işte gece gece. Bir yıl konuşmadan durabilirim, kimseye birşey anlatmaya çalışmam, hiç bir insan yüzü görmesem bile bana mısın demem. Ama yazmazsam, oturup iki cümle kurmazsam boğulacak gibi oluyorum da, ondan.

Tarık Minkari'den "İskoçya Gezisi ve Çeşitlemeler"

Kütüphanede dolaşırken rastladığım kitaplardan biri bu "İskoçya Gezisi ve Çeşitlemeler". Normalde önceden yazdığım çizdiğim listeler elimde, belirlediğim kitapları almak üzere girerim rafların arasına ama arada da sırf zevkine gezinirim şöyle bir neler göreceğim diye. Bu sefer gene dolanırken öyle, bir anda gördüm ve görmemle elime almam bir oldu. Üzerinde İskoçya yazan herhangi bir kitabı merak etmemem zordur. Bu yüzden nedir ne değildir hiç bakmadan kaptım, çıktım.
Tarık Minkari'nin hayatı boyunca gezdiği yerleri ve yaşadığı tecrübeleri anlattığı kitapları "Bir Cerrahın Anıları" serisinin 13.bölümüymüş bu kitap. Doğan Kitap'tan çıkan 247 sayfalık mayıs 1999'daki ilk baskısı. Tarık Minkari ismini okuyunca "yahu ben bunu bir yerden duydum ama kim ki acaba" dedim belli belirsiz kendime. Üstünde pek durmadım ama, açtım kitabı ön kapakta da görünen bu sevimli ihtiyarın İskoçya'da neler yaşadığını okumaya başladım.

Tarık Minkari 16 mart 1925 doğumlu bir cerrahmış bir kere  onu öğrendim. Cerrahpaşa'da kendi adına bir dersliği bile bulunan, ülkemizin sahip olduğu en mükemmel cerrahlarından hem de. Hayatı boyunca da gezmiş durmuş. Dünyanın her yerine gitmiş, bir yandan da yazmış ne gördüyse işittiyse. Vakti zamanında Milliyet'te falan da yazarmış (Eserlerine dair bir listeye wikipediada da rast geliyoruz). Ama geçen yıl 6 ekimde ayrılmış aramızdan, onu da öğrenmiş oldum. Önce her bir şeyden habersiz yazdıklarını, yaşadıklarını okuduğum bir insanın daha geçen sene ölmüş olduğunu öğrendiğim için üzüldüm. Ama sonra dolu dolu, gezip gördüğü, dostlarıyla sevdikleriyle her şeyin tadını çıkardığı, yararlı pek çok şey yaptığı ve insanlarda, dünyada bir iz bıraktığı güzel bir hayat yaşayıp, uzun bir ömrün sonunda burdan ayrıldığı için mutlu oldum onun adına, üzüntüm geçti.
Peki Minkari'nin bu İskoçya gezisi nasıl geçmiş? Bir kere kitap en başından, daha uçağa binmek üzere evden ayrılırken arkalarından su dökülmesiyle başlıyor. Minkari kısa kısa, ayrı başlıklar altında anlatıyor anılarını. Alabildiğine mizah dolu, esprili bir dille şuraya gittik, şunu gördüm, şuna rastladık böyle dedi ben de böyle dedim şeklinde. Karşılaştığı ilginç insanları anlatıyor, öğrendiği her bir şeyi yazıyor. Aralara bol bol gezi sırasında çektikleri esprili fotoğrafları, duruma uygun karikatürleri ve İskoçya'nın yerel fıkralarını serpiştirmiş tabi. Kolay okunuyor, insanı eğlendiriyor, düşündürüyor, ders veriyor. İskoçya ve Britanya tarihi hakkında derslerden öğrenilebileceğinden çok daha fazla şeyi, çok daha eğlenceli bir şekilde anlatıyor. Sona doğru İskoçya'dan dönüyor Minkari, Türkiye'de olanları, haberleri, kaybettiği arkadaşlarını ve hissettiklerini, çeşitli konular hakkındaki görüşlerini anlatıyor.
Kitabın arka kapağından Minkari'nin kendi cümleleriyle bitireyim İskoçya gezisini :

Benim tuhaf bir huyum var : bir hikayeyi okurken, bir filmi seyrederken, bir kaleyi gezerken kişiliğim değiştiririm, bir başkasının yerine geçerim, kahraman olurum, mazlum olurum, firari olurum, kah coşarım, kah kaçarım. İşte şimdi Highland'de (İskoçya'da) Culloden Ovası'nı geziyorum, süngülenmiş İskoç etekleri askerleri kucaklıyorum. Toprak kanı çoktan emmiş. Kır çiçekleri, ağaçlar ve çimenler acıyı çoktan yok etmiş. Şu tarafta kırmızı ceketli İngiliz askerlerini görüyorum. Hepsi iyi giyinmiş, iyi beslenmiş. Ellerinde iki yüzü kanlı, uzun süngülü tüfekleri var. Mağrur Cumberland dükü William Augustus, doru atının üstünde, kendinden emin, elini kaldırmış askerlerine İskoçları gösteriyor, acımasızca "Hücum" diyor. Sevimli Prince Charlie "Bonnie Prince Charlie", zayıf, soluk, bitkin. Renk renk etekli yorgun askerlerine "Sizler bugün tarihin akışını değiştireceksiniz" diyor. Ne de iyi biliyor. Savaş tam 40 dakika sürüyor. Yer kan gölüne dönüyor. İçimden Bonnie'yi kurtarmak geliyor.

 Minkari'nin kendi adına hazırlanmış web sitesi de var : http://www.tarikminkari.com/index.php

Ernest Hemingway'den "Yaşlı adam ve deniz"

(Cey'den misafir bir yazımız var bu akşam.)

Elimden Ernest Hemingway’in Yaşlı Adam ve Deniz kitabını yeni bırakmıştım. Kitabı bitirmenin heyecanıyla başkalarının kitap hakkındaki düşüncelerini duymak istiyordum. Onlar ne duymuş, onlar ne düşünmüş, aynı noktalardan mı bakmışız, farklı noktalardan baktıysak ne gibi farklılıklar var? Ben de doğal olarak goodreads.com u açtım ve bu kitap hakkında yapılan yorumları okumaya başladım. Gördüm ki eleştiriler sadece bu kitap hakkında değil, kitabı beğenmeyenler – hatta nefret edenler – çoğunlukla Hemingway’in yazış tarzından genel olarak hoşlanmayan kişiler. Öğrendiğim başka bir nokta ise benim 24 yaşında tanıştığım bu kitabın Amerika'da orta okul – belki lisenin ilk yılı – seviyesinde bir okuma olduğu.

Kendi orta okul çağımı düşündüm, lisenin ilk yılını. Ben orta okulun son iki sınıfında dershane sistemiyle boğuşuyordum. Haftasonu dershane, haftaiçi bir gün okuldan sonra dershane. Okuldan arta kalan vaktimin büyük kısmını dershaneye yatırıyordum. O okuduğum kitapları düşünüyorum, İpek Ongun kitaplarından Harry Potter serisine geçiş yapmıştım. Harry Potter okumak yanlış bir şey olduğundan değil, sadece şimdi dönüp baktığımda o yaşta sadece Harry Potter okumayı yeterli göremiyorum bir türlü.

Üniversite çağına gelip de internette gezinmeye başlayana kadar Ernest Hemingway ve Jane Austen'ı sadece kulaktan duymuş olmayı ama hiç okumamış olmayı aklım almıyor. Notre Dame’ın Kamburu'nu çizgi film olarak bilmeyi de. Ben kitaplığımdaki 80 sayfalık kitaba bakarak Oliver Twist’i okuduğumu sanırken aslında okuduğumun kitabın özetinin özeti gibi bir şey olduğunu bilmiyordum.

Bütün bunları düşünürken nasıl olur da 12 yıllık – üniversite ile beraber 16 – eğitim hayatım boyunca dünya edebiyatı veya dünya tarihi ile ilgili tek bir ders alamamış olurum, buna tekrar tekrar şaştım. Tarih dersleri boyunca tekrar tekrar Osmanlı tarihi okuyup, tam yakın tarihimize geleceğiz derken Atatürk’ün ölümünden sonra kendi tarihimizde olanları bile hiçbir derste görmedim ben. Amerikan iç savaşını, ikinci dünya savaşını birkaç filmden duyup öğrendim. Ne garip. İspanya tarihinde bir iç savaş olduğunu Hemingway’in Çanlar Kimin İçin Çalıyor romanından. Önce liseyi kazanamaya sonra üniversiteyi kazanmaya en sonunda da üniversiteyi bitirip mühendis olmaya çalışırken bunların hiç birini öğrenmeye vaktim olmamış. Hiç biri de okullarda bana öğretilmeye değer bulunmamış.

12 yıl boyunca cümlenin öğelerini tekrar tekrar kafama çaktıkları yetmezmiş gibi üniversitede zorunlu olarak verdikleri Türk Dili dersinde de ‘zincirleme isim tamlamaları’ nı öğrenmem uygun bulunmuş. Zaten ‘zincirleme isim tamlamaları’ nın yanında Ayn Rand’in, Jane Austen’ın, Tolstoy’un, Hemingway’in, Dostoyevski’nin, Steinbeck’in lafı mı olur.

(Siz ne kadar şanslıydınız bilmiyorum ama bizim için durum böyleydi. O yüzden hala tanımaya çalışıyoruz dünyayı, kapamaya çalışıyoruz arayı.)

Hugo (2011)

Sinemada izlediğim ilk film "The Hunchback of Notre Dame"dı. Gary Trousdale ve Kirk Wise'ın birlikte yönettiği, Demi Moore'un Esmeralda'yı, Tom Hulce'nin Quasimodo'yu, Kevin Kline'ın da Phoebus'u seslendirdiği 1996 tarihli Disney animasyonuydu bu versiyonu. Büyük olasılıkla 1997'nin şubat ayında bir gündü. 10 yaşındaydım, her gün tvde bir sürü film görüyordum, izliyordum ama ilk defa sinemaya gitmiştim.

Nerden esti de beni o gün sinemaya götürdüler bilmiyorum. Filmi, o salonu ve sadece o büyük perdenin karşısında inanılmaz birşey yaşayan kendimi hatırlıyorum. Gerisi hakkında hiçbir fikrim yok. Kim vardı yanımda, kim götürmüştü, neden gitmiştik hatırlamıyorum. Benim için önemli olan sadece sinemaymış o gün demek ki, o büyüymüş, o inanmakta zorlandığım şeymiş.

Filmin çoğunda içim dışıma çıkana kadar ağladığım o zaman Victor Hugo'dan falan haberim yoktu. Ertesi yıl salonlarının karşılıklı iki duvarı boydan boya kitap rafı olan bir arkadaşımın evine gittiğimde tesadüfen gördüğüm eski bir "Notre Dame'ın Kamburu" cildinin üzerinde ismini görmemle öğrenecektim kim olduğunu.
Isabelle ve Hugo'nun yaşlarındaydım zaten o zamanlar. Tıpkı Isabelle gibi kitaplarla sınırlıydı sadece serüvenlerim. Jules Verne'in okul kütüphanesinde bulabildiğim tüm kitaplarını yutmuştum, Tom Sawyer olup ağaçlardan sal yapıp evden kaçma hayalleri kuruyordum. Baba Cabret'nin dediği gibiydi sinema benim için, "gündüz vakti düş görmek" gibi. Kitapları okurken hayal ederdiniz evet, gözünüzün önünde görebilirdiniz yeşim rengi şehirdeki Oz büyücüsünü. Ama sinema bambaşka, anlatılması çok zor bir kapı aralamıştı. Hayal ettiğiniz herşey, kanlı canlı karşınızda ayağa dikiliyordu. Orada, o perdede olmadığınız, olamadığınız herşey olabiliyordunuz. Mutlu birşey düşünüp, var olmayan ülkeye uçabiliyordunuz, long john silver'dan kaçıp hazine adası'na saklanabiliyordunuz. Bir bakmışsınız 1800'lerin Londra'sında Karındeşen Jack'i bulmaya çalışan bir dedektiften, bir bakmışsınız 2015'e gidip uçan kaykaya biniyordunuz. Sinemada herşey mümkündü, herşey olabilirdi ve herşey bu dünyadakinden bin kat daha güzeldi, daha iyiydi, daha olağanüstüydü.

Scorsese de tüm bunları hatırlatmaya çalışıyor Brian Selznick'in yazdığı müthiş satırlardan ilhamla. Sinema neydi? Bizim için neyi ifade ediyordu? Hepimizin bu büyüye kapıldığı bir zaman vardı, hepimizin ilk sinema filmimizi yaşadığımız o en müthiş deneyim hep bizimle olacaktı. Sinema bir büyüydü, sihirbazların elinden çıkan en güzel sihir numarasıydı.

Hatırlamalıydık ve bu büyüye sahip olduğumuz için mutlu olmalıydık. Neden yalnız kaldığını ve bu dünyadaki amacını anlamaya çalışan Hugo gibi biz de "tüm bu dünya kocaman, çalışan, işleyen bir makinaysa bir yedek parça " olamazdık, olmamalıydık, bir yerimiz, makinanın işlemeye devam etmesini sağlayacak bir görevimiz olmalıydı. Kim bilir  sinema belki de bu amacı anlamamızı sağlıyordu, hayal kurmamızı, ne istediğimizi görmemizi sağlıyordu.
Sinemayı sevmeyen insanları anlamıyorum ben bu yüzden. Oturup o koltuklarda, o inanılmaz hayallere dalamayan insanlara üzülüyorum. Rüya göremiyorlar onlar çünkü, hayal kuramıyorlar. Çok fazla film izliyorsun diyorlar sonra da bana, olsun. Onlar bu gri dünyada amaçsızca gezinirken ben, milyonlarca rüya görüyorum her gün, milyonlarca dünyada yaşıyorum.

O yüzden siz de benim gibi diğerlerini boşverin, hayallerinize tutunun sımsıkı. Georges Baba'nın açtığı perdeye bakalım. Onun da dediği gibi "Come dream with us...".
(Welcome To The Invention of Hugo Cabret )

Dehşetengiz Mitoslarda Bu Hafta : Altın Saçlı Lorelei'in Öldüren Melodisi

Uzun zamandır Dehşetengiz Mitoslarda Bu Hafta yapamadım. Malumunuz, hayatım en salakça dönemeçlerinden birini yaşıyor. O yüzden dedim madem rastladım böyle birşeye, bu haftanın konusu da bu olsun.

Bu sefer o harikulade Yunan mitoslarından bir miktar sıyrılıp, kuzeye, Almanya'ya doğru gidiyoruz. Hatta yine Yunan mitolojisinden farklı olarak bu hikaye, başından beri mitoloji sayılabilecek bir durumda olmayan bir hikaye. 19.yy.da önce bir yazarın, ardından da bir şairin oluşturduğu bir hikaye ve bu hikayenin kahramanının yıllar içinde giderek efsaneleşmesi ve yaratıldığı zamandan çok daha öncesine atfedilmesinden ortaya çıkmış bir "efsane".

Efenim, bugünkü Orta Avrupa'da akmakta olan Ren Nehri'nin Almanya sınırları içindeki doğu kenarında, nehrin en dar olduğu geçit yerinde bir kaya yükselmekteymiş (gitmedim görmedim bilemem). Vakti zamanında güzeller güzeli bir genç kız olan Lore Lay, aşık olduğu adam tarafından kandırılıp ihanete uğrayınca o kadar üzülmüş, o kadar sinirlenmiş ki erkekleri büyüleyip, öldürmeye başlamış. Bunun üzerine yakalanmış, cezası verilmiş. Ancak onu öldürmeye kıyamayan rahip, yanına üç tane yiğit şövalye verip bir manastıra göndermiş. Cezasını orda çekiversin diye. Yolda giderlerken zavallı bahtsız Lore Lay, nehrin o kısmında durup, kayanın üzerine çıkıp, manastıra kapanmadan evvel son bir kez Ren Nehri'ni doya doya izlemek istemiş. Şövalyeler yiğit ya, peki demişler. Kayanın üzerinde manzaraya dalan Lore Lay ne olduysa olmuş, kayadan nehrin serin sularına düşmüş. Bundan sonra da bahtsız güzel Lore Lay'in adını alan kayanın önünden geçenler hep onun mırıltılarını duymuşlar. Ama buradan geçenler erkekse zaman zaman Lore Lay'in altın sarısı saçlarını kayanın üzerinde görüp, melodisini takip ederken güzelliğinden büyülenip nehrin orasında hep kaza yapıp, ölmüşler.

Tüm bu hikayenin nedeniyse 1801'de Alman yazar Clemens Brentano'nun kitabında yazdığı bir şiirdeki olay ile burdan yola çıkıp Alman şair Heinrich Heine'nin 1824'te "Die Lorelei" ismindeki şiirini yazması. Brentano, sevgilisi tarafından ihanete uğrayıp, kayalardan düşen kızın hikayesinden bahsetmiş. Heine de o genç kızı, altın saçlı Lore Lay olarak, denizcileri lanetleyen bir güzele çevirmiş. Ardından besteciler şiire benim de bu hikayeyi öğrenmeme sebep olan melodileri bestelemişler.

Eskiden, yani şiirlerin yazıldığı dönemde, ordaki o kayadan mırıltılar gelmekteymiş. Zaten tüm olayın çıkış noktası da bu. Kayanın iç tarafında eskiden var olan bir şelaleden ve nehrin orasındaki sert akıntıdan dolayı kayalardan mırıltıya benzer sesler yükseliyormuş. Tabi artık etraf ev falan filan dolduğundan duyulmuyormuş bu ses de, onların yalancısıyım.

Heine'nin ünlü şiirinin İngilizce - A.Z.Foreman -  çevirisi şöyle :

"I know not if there is a reason Why I am so sad at heart. A legend of bygone ages Haunts me and will not depart. The air is cool under nightfall. The calm Rhine courses its way. The peak of the mountain is sparkling With evening's final ray. The fairest of maidens is sitting Unwittingly wondrous up there, Her golden jewels are shining, She's combing her golden hair. The comb she holds is golden, She sings a song as well Whose melody binds an enthralling And overpowering spell. In his little boat, the boatman Is seized with a savage woe, He'd rather look up at the mountain Than down at the rocks below. I think that the waves will devour The boatman and boat as one; And this by her song's sheer power Fair Lorelei has done."

Peki ben nerden geldim altın saçlı Lorelei'in hikayesine derseniz, ben de size The Secret Circle'in o büyüleyen, sersemleten, gene yine hep dinlenesi jenerik müziğini - Lorelei'in altın saçlarına ve büyüleme özelliğine sahip Cassie Blake'in melodisini gösteririm :

Yepyeni bir Dehşetengiz Mitosla daha - umarım daha kısa bir aradan sonra - görüşmek üzere efenim.