yaz gündönümü

kaynağımız bu : link

Tarihlerin hayatımda her zaman önemli bir yeri vardır, nedenini bilmiyorum, aklıma getiremiyorum. Okumayı söktüğümden beri takvimler, aylar, yıllar, günler, gezegenler, coğrafya, astroloji ve zaman hakkında okudum da okudum. Gözüm hep takvimde, aklım hep zamandaydı.
İlk öğrendiğimden beridir de 21 mart, 21 haziran, 23 eylül ve 21 aralık tarihlerine takığım mesela. Acayip gelen bir yanları var, büyük ihtimalle okuduğum onca şeyden dolayı. Yılın bazı günlerinde, hem de ne bileyim böyle hep aynı vakte denk gelen günlerinde bu çeşit özel bir şeylerin olması aklımı bir güzel alıyor, eviriyor çeviriyor, içimi bildiğiniz kıvılcımlarla dolduruyor. Ya hakikaten deliyim - ki ailemde pek de yabancısı olduğumuz bir durum değil - ya da bildiğiniz, insan anlamında pek yalnız kalmışım.
21 haziranın daha da ayrı bir yeri var hatta. Yaz gündönümü. Gündüzün en uzun, gecenin en kısa olduğu zamanı yılın. Aydınlık her zaman iyi değildir belki, ışığın kaynağına göre aldatıcı da olabilir. Karanlıksa hep karanlıktır, aynıdır, kandırmaz, oyun oynamaz, öyleymiş gibi davranmaz, neyse odur. Karanlıktır. O yüzden 21 haziran demek en saf aydınlık demektir, gibi gelir bana. Saf güneştir, saf yazdır. Saf ışıktır.
Küçükken çok güzel bir film izlemiştim. Sonrasında uzunca bir süre rüyalarımı süslemişti, kafamda bir süre onun içinde yaşamıştım (ki sevdiğim her filmde öyle olur). Hatırlamayı bıraktıktan çok sonra aklıma geldiğinde ne olduğunu, ismini cismini araştırıp durdum bir süre. 1995 yapımı Gold Diggers:The Secret of The Bear Mountain'dı film. Annesinin büyüdüğü kasabaya yeni taşınan 12-13 yaşlarındaki Beth, yaşıtı Jody ile kaza eseri tanışıp, arkadaş oluyordu. Bu iki uyumsuz, iki maceraperest, Ayı Dağı'nda saklı eski hazineyi bulmak üzere yola çıkıyordu. Tam da 21 haziranda, güneşin parlak ışıkları hazineye giden yolu aydınlatınca haritaları da ortaya çıkmış oluyordu. 21 haziran onlar için hazineye giden yolu, arkadaşlığın anlamına çıkan yolu, dünyanın kötülüğüne karşı birlikte karşı gelmeyi sağlayan yolu aydınlatıyordu. Belki de çok basit bir çocuk filmiydi, ben büyüttüm, anlamlar yükledim. Olsun, 21 haziran önemliydi. En az filmin önemli olduğu kadar.
Dünyanın birçok kültüründe, bizden önce toprak üzerinde yürüyen insanların kültüründe de ayrı bir yere sahip 21 haziran, tarihler, gündönümleri. Lonely Planet çok güzel bir derleme yaptı mesela (burada okuyabilirsiniz ayrıca). Stonehenge'de yıllardır yapılan Kelt töreninden bahsetmişler, dünyanın çeşitli yerlerinden gelen bu dine inanan "new age"cilerin beyaz cüppeleriyle gelip, güneşin doğuşunu izledikleri tören için binlerce seyirci toplanıyor Stonehenge'e. Aynı şekilde Edinburgh'ta, İskoçya'nın çeşitli yerlerinde, İsveç'te, İskandinav ülkelerinin birçoğunda değişik kutlamaları varmış yaz gündönümünün.
Keltler, Druid topluluğu gündönümüne Tairisem derlermiş. Güneşin Latince "solstice" olarak kullanılan kelimedeki gibi durduğuna değil, devam ettiğine ama hareketsiz olduğuna inanırlarmış (Sol ve Stice kelimeleri sırasıyla güneş ve 'stopped=durmak' anlamlarına geliyor). Güneş takviminin en yüksek noktasına ulaştığı gün, onlara göre de. Aydınlığın bu derece tavan yapmasını da doğanın tanrılarına - doğanın kendisine - tapınarak geçiriyorlar bir anlamda. Bu günde, güneşin doğuşu ve en yüksek noktaya ulaşmasının her anlamda verimi arttırdığına inanıyor Keltler. Başarı, mutluluk, acayip bir neşe, bereket getiriyor güneş. İskandinav kültüründe de güneşin bu yüksekliği aynı şekilde avın, balıkların, bereketin arttığı bir güne dönüşüyormuş.
Bu yüzden bunca kötü şeyin arasında, gelin birlikte onlar gibi yapalım. Bugün sabahın ilk ışıkları penceremizi aydınlatmadan hemen önce bir mum yakalım. Gün doğarken esintiye koyup, sönmesine izin vereceğimiz muma karşılık güneşin altına çıktığımızda yolun kenarından ufak bir çiçek koparalım, avcumuzda güzel bir dileğimiz, çiçeğimizi üfleyelim bir dahaki 21 haziranın dileğimizin gerçekleştiği gün olmasını düşleyerek.